Yenilenmiş cep telefonları kullanımının fazlalaşmasının, çevre kirliliğinin önüne geçilmesi haricinde cep telefonu dış alımını önleyerek ülke ekonomisine katkı sağlaması öngörülüyor. Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik, 2020 yılında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Yenilenmiş olan cep telefonlarının en önemli katkılarından birinin atıl biçimde bekleyen veya çöpe atılacak telefonların yeniden ekonomiye kazandırılması olduğunu söyleyen uzmanlar cep telefonu dış alımında ciddi bir azalış olacağını ve bu azalışla beraber ülke dışına yolculuk yapan milyonlarca dövizin ülkede duracağını, sıfır telefona rağbetin düşeceğini vurgulanıyor. Yenilenmiş cep telefonlarının kullanımının fazlalaşmasının, çevre kirliliğinin önüne geçilmesi haricinde cep telefonu dış alımını önleyecek ülke ekonomisine katkı sağlaması öngörülüyor.
Kullanılmış olan cep telefonları “yenilenmiş ürün” olarak yeniden satışa sunuluyor
Kullanılmış olan cep telefonları ve tabletlerin belirli bir standartta yenisiyle değiştirilerek garantili ve sertifikalı bir biçimde “yenilenmiş ürün” olarak yeniden satışa sunulması hakkında usul ve esasları düzenleyen Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik, 2020’de Resmi Gazete’de çıkarak yürürlüğe girmişti. Yönetmelik hükümleri uyarınca, “yenileme” işlemlerini gerçekleştirme ve “yenilenmiş ürün” sektöre arz etme etkinlikleri, yalnızca Ticaret Bakanlığınca yetkilendirilen yenileme merkezlerince yapılabiliyor. Yetkilendirilen şirketler hakkında bilgiler, Bakanlığın internet sitesindeki “https://tuketici.ticaret.gov.tr/yayinlar” sayfasından yayımlanıyor.
Garantili Teknoloji Genel Müdürü olan Zafer Sucuoğlu, mevzuyla alakalı AA muhabire gerçekleştirdiği duyuruda, Türkiye’de yetkili yenileme merkezi olmaya hak kazanan ilk firma olduklarını vurgulayarak, “Kullanılmayan cep telefonları fabrikadan çıktığı ilk günkü düzey ve performansına getiriliyor. Gerek duyulan tüm parçalarını değiştiriyoruz. Kendimize ait orijinal kutusunda 1 yıl garantili olarak tekrar hizmete sunuyoruz.” ifadelerini kullandı.
Cep Telefonları Her Yıl Çöpe Gidiyor
Alakalı yönetmelik öncesinde Türkiye’de cep telefonu yenileme işlemi olduğunu fakat bu söz konusu yenilemenin nerede, kimlerce yapıldığı mevzusunun net olmadığını söyleyen Sucuoğlu, “Örneğin, siz bir cep telefonu satacaksınız, sizden sonraki kullanıcının kim olduğunu, ne amaçla kullanacağını bilmiyorsunuz. Ya da cep telefonu alacaksınız. Sizden önce bu telefonu kim, ne amaçla kullandı, bilmiyorsunuz. Dolayısıyla satarken de, alırken de çok büyük risk alıyorsunuz. Bu riskler nedeniyle birçok kişi cep telefonunu satmak yerine evinin bir köşesinde atıl şekilde bekletmeyi tercih ediyordu ya da çöpe atıyordu.” dedi.
Sucuoğlu, Türkiye’de her sene çöpe giden bir sürü cep telefonu olduğunu belirterek, şunları da ekledi:
“Cep telefonları satın alımı yapılırken öncelikle devletin bize sağladığı Beyaz Liste’de olup olmadığını kontrol ediyor ve ona göre yeniliyoruz. IMEI numarasının kayıtlı olup olmadığını doğrulayan Beyaz Liste’de yer almayan telefonlarla ilgili herhangi bir işlem yapmıyoruz. Ayrıca, yenilemek üzere telefon satın alırken, satış tarihinden önceki tüm sorumluluğun satıcıya ait olduğunu belirten ıslak imzalı taahhüt alıyoruz. Aynı şekilde yenilediğimiz telefonu satarken de, satış tarihinden önceki tüm sorumluluğun bize ait olduğunu, satış tarihinden sonraki sorumluluğun da satın alan kişiye ait olduğuna dair taahhütname alıyoruz. Böylece herkes kendisini garantiye almış oluyor.
Şu anda yönetmelik kapsamında yenileme yapmayan firmalar bunu yapamıyor. Ayrıca, bir yere telefon yenilettiğiniz zaman, telefonunun hangi işlemlerden geçtiği, kullanılan parçaların kalitesi, orijinal parçalarda oynama olup olmadığı, verilen garantinin kimin teminatında olduğu bilinmiyor. Yönetmeliğe tabi olan yenileme merkezleri ise devlet tarafından yetkilendirilmiş, Türk Standardları Enstitüsü (TSE) tarafından periyodik olarak kontrolleri yapılan firmalar oluyor.”
Sucuoğlu, batarya içerisindeki bileşenlerin oldukça fazla zehirli olduğunu vurgulayarak, “Bu zehirli bileşenler toprağa karıştığı zaman toprağı, içme sularını zehirliyor. Cep telefonunun çöpe atılması engellenince hem çevre kirliliği önlenmiş oluyor hem de ekonomiye katkıda bulunuluyor.” Yenilenmiş cep telefonlarının en önemli katkılarından birisinin atıl biçiminde bekleyen veya çöpe gidecek cep telefonları yeniden ekonomiye kazandırılması olduğunu söyleyen Sucuoğlu, şöyle devam etti:
“Bu sayede cep telefonu ithalatında ciddi bir düşüş olacağını ve bu düşüşle birlikte yurt dışına çıkan milyonlarca dolar ve avronun ülkemizde kalacağını düşünüyoruz. Yenilenmiş telefonların piyasaya çıkmasıyla birlikte her şeyden önce sıfır telefona rağbetin düşeceğini biliyoruz. Çünkü yenilenmiş telefonlarla sıfır telefonlar arasında performans açısından hiçbir fark bulunmuyor. Ekonomik olarak onlardan çok daha ucuz olduğu için kullanıcılar bir süre sonra yenilenmiş telefonlara yönelecektir. Amacımız, ‘bayi’ adı verdiğimiz yetkili alıcı ve satıcılarımızda Türkiye çapında hemen her noktada yenilenmiş cep telefonu hizmetini halkımıza sunmak. Yenilenmiş telefon satış mağazamızı İstanbul Bakırköy’de açtık ve bu mağazaların sayısı hızla artacak. Yenileme işlemi uyguladığımız telefonları son kullanıcılardan topluyoruz. Bu son kullanıcı gerçek ya da tüzel kişi olabilir. Örneğin, bir firmanız var ve personelinize telefon veriyorsunuz. Bu telefonları belli bir kullanımdan sonra yeniletmek istiyorsunuz. Tüzel kişi olarak bu telefonları bize verip yeniletip geri alabiliyorsunuz ya da bize satabiliyorsunuz.”
